Şehr-i İstanbul, bu halklarla daha çağdaş, daha aydınlık, daha renkli; sanatın, bilimin, eğlencenin, kültürlerin başkentiydi, ta ki… hani şu bir türlü demokratikleştiremediğimiz, “tek millet, tek bayrak, tek mezhep” uğruna bir türlü demokratikleştirmek istemediğimiz Cumhuriyet döneminin ilk 5-10 yılına kadar.
Genellikle dizi yerine, sinema filmlerini tercih ederim. Özellikle Yerli dizi ve filmlerden kaçmaya çalışırım, bir kaçı dışında…
Yine, Sörf yaparken, Netflıx’ de, yerli yapım 6 bölümlük, “Kulüp” diye bir diziye takıldık. Diziyle ilgili bilgi şöyleydi:
“Kulüp, O3 Medya imzalı, ilk bölümü 5 Kasım 2021 tarihinde yayımlanan, yönetmen koltuğuna Seren Yüce ve Zeynep Günay Tan ikilisinin oturduğu, senaryosunu Aysin Akbulut, Rana Denizer ve Necati Şahin üçlüsünün kaleme aldığı, dram türündeki Netflix‘in Türk orijinal net dizisi. Oyuncu kadrosunda Gökçe Bahadır, Barış Arduç, Salih Bademci, Fırat Tanış, Metin Akdülger ve Asude Kalebek yer almaktadır.[1] Dizi, İstanbul – Galata ve Beyoğlu civarlarında 1950’li yıllarda geçmektedir.”
Asırlardır Rumların, Türklerin, Yahudilerin, Ermenilerin bir arada yaşadığı Şehr-i İstanbul’ da geçiyor olay. Özelikle Seferad Yahudiler konu alıyor, dizinin öznesi onlar oluşturuyor.
Fazıl Say ve Serenad Bağcan başta olmak üzere, filmin diğer müzikleri de ayrı bir tat katıyor diziye…
İstanbul sanatsal içerikli mekanları, eğlence gazinoları, birbirinden farklı sanatı, işçiliği elinde bulunduranlar genellikle Seferad Rumlar, Yahudiler, Ermenilerdi.
Şehr-i İstanbul, bu halklarla daha çağdaş, daha aydınlık, daha renkli; sanatın, bilimin, eğlencenin, kültürlerin başkentiydi, ta ki… hani şu bir türlü demokratikleştiremediğimiz, “tek millet, tek bayrak, tek mezhep” uğruna bir türlü demokratikleştirmek istemediğimiz Cumhuriyet döneminin ilk 5-10 yılına kadar.
Ondan sonra zaten, eksiğine rağmen dizi kendisi anlatıyor.
Eksik diyorum, gizliden gizliye örülen anti semitizm, progroma, varlık vergisi vb, gibi gibi olaylara çok geniş yer vermiyor. “Güz Sancısı” filmin de sanırım bu konu biraz daha ele alınmıştı.
Diziyi izlerken insan duygulanıyor, dalıyor gidiyor…
Mesela o an… Mübadele… Şeyh Sait İsyanı… Dersim, Koçgiri, 6-7 Eylül, Maraş, Çorum, Sivas olayları; 71 Mart Muhtırası sonrası yaşanan devrimci idamlar, 12 Eylül faşist darbesi, 1 Mayıs 1977 Taksim, Suruç ve Ankara Gar Katliamı… Sabahattin Ali’ler, Nazım Hikmet’ ler, Mustafa Suphiler, Abidin Dino’lar, Musa Anter’ler, Abdi İpekçiler, Metin Göktepe’ler, Turan Dursun, Hrant Dink ve dana bir çok faili meçhul olaylar ve cinayetler, siyasi soykırımlar, insan hakları ihlalleri…
Mübadele ile başlayan, bugüne kadar tanık olduğumuz, bu coğrafyada yaşanan olayların kronolojisi elbette ki bu kadar değildir.
Diziyi izlerken, bu coğrafyanın tüm yaşanmış acılar gözünüzün önünden geçiyor, ister istemez.
Bunca acıya, bunca gözyaşına rağmen, biz hala havada uçuşan meleklerin cinsiyetini tartışıyoruz; Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mi, İyileştirilmiş Parlamenter sistem mi?
Bana göre… Ne güçlendirilmiş parlamenter sistem, ne de iyileştirilmiş parlamenter sistem. Geçmişle yüzleşmek koşuluyla, toplumsal barışa katkı sunacak, çok etnisiteli, yerel yönetimleri güçlendirilmiş Demokratik Cumhuriyet! Bunun sırrı da, HDP’ nin öncülüğünde 3’ üncü yolda ve demokrasi kültürünün toplum tarafından içselleştirilmesinde saklıdır.
Ha, bir de, diziyi izlemediyseniz… etnik ve mezhepsel kimliğinizden kendinizi soyutlayarak izlemenizi şiddetle tavsiye ediyorum.
