İHD Mersin Şubesi tarafından 3 aylık cezaevi raporunu paylaşarak, bölge hapishanelerinde artan hak ihlallerine dikkat çekildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin Şubesi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Mersin Şubesi, Hükümlü ve Tutuklu Aileleri Derneği (Çukurova TUHAY-DER), Bölge Kapalı Hapishanelerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin, basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mersin Milletvekili Fatma Kurtulan ve STÖ temsilcileri katıldı.
‘Tedavi hakları ihlal ediliyor’
İHD’ye 2021 yılı kasım-aralık aylarında yapılan başvurular sonucu Tarsus T tipi kapalı hapishanesi, Aksaray T tipi kapalı hapishanesi ve Ereğli T tipi kapalı hapishanesindeki mahpuslarla yapılan görüşmeler sonucu oluşturulan raporu kamuoyuyla paylaşan İHD Mersin Cezaevi Komisyonu sözcüsü Av. Battal Gazi İnci, “Ereğli Kapalı Hapishanesinde, istihbarat görevlilerince mahpuslardan zorla bilgi alınmak istenmesi, beyanda bulunmak istemeyen mahpusların; ‘İstersek sizi buradan çıkarırız, bir daha da kimse izinizi bulamaz’ gibi söylemlerle tehdit edilmesi ifade özgürlüğünü ve işkence yasağını ihlal ettiği gözlemlenmiştir. Ayrıca AİHM ve AYM kararları kapsamında; özellikle hasta mahpusların tedavi haklarının ihlal edilmesi başta olmak üzere, mahpusların haklarından mütemadiyen mahrum bırakılmasının ihmali suretle işkence veya kötü muamele eylemleri kapsamında kaldığı gözlemlenmiştir” dedi.
‘İnsan haklarına ağır bir saldırı’
Hapishanelerde yaşanan sağlık ihlallerine değinen İnci, “Hapishane koşulları ve yaşanan hak ihlallerinin hasta mahpusların yaşamını çekilmez duruma getirdiği, özellikle ağır kronik rahatsızlığı olan mahpuslara makul yaşam ve tedavi koşullarının sunulmadığı, revire çıkma taleplerinin de sürüncemede bırakıldığı öğrenilmiştir. Özellikle son yıllarda raporlarımıza yansıdığı üzere Mersin yerelindeki hekimlerin mahpuslara yönelik tavır ve davranışlarının, tedavi yöntemleri ya da keyfi tutumla tedaviden kaçınma eylemlerinin vahim ve endişe verici boyuta ulaştığı gözlemlenmiştir. Mahpuslara hiçbir tehlike intibaı bulunmamasına rağmen peşin yargıyla kelepçeli muayene dayatılmasının, insan haklarına ve meslek onuruna ağır saldırı niteliği taşıdığı tespit edilmiştir” ifadelerini kullandı.
‘Bakanlık derhal denetim başlatmalı’
Beslenme ve hijyen sorunlarını aktaran İnci, yemeklerin çok az geldiği, yenilmeyecek durumda olduğu, şebeke suyunun kuyu suyu ve tuzlu olduğu, bazı koğuşlara uzun zaman sıcak suyun verilmediği soğuk suyun ise zaman zaman ise kesintiye uğratıldığı, kantinde satılan ürünlerin çok kalitesiz, standart dışı olduğu ve fahiş fiyatlara satıldığı, bu nedenle mahpusların alışveriş yapma imkanlarının çok zor olduğunun öğrenildiğini söyledi. Bu durumların mahpusların sağlık ve beslenme açısından asgari insani yaşam standartları açısından ihlal yarattığını belirten İnci, “Heyetlerimizce, son derece kötü denilebilecek hapishane koşullarının düzeltilmesi gerektiği, mevcut koşulların mahpusların sağlığı ve güvenliği açısından ciddi tehlikeler barındırdığı, hapishane idaresinin beslenme, sağlık ve hijyen konusunda pasif bir tutum sergilediği, koşulların iyileştirilmesi için Adalet Bakanlığınca derhal gerekli çalışma ve denetimlerin başlatılması gerektiği tespit edilmiştir” diye konuştu.
‘İnsani haklardan mahrum bırakılıyor’
Hapishane idaresinin pandemi koşullarını öne sürerek sosyal imkanlar ve faaliyetler konusunda mahpusların kanuni sosyal haklarını yerine getirmekten imtina ettiği, defalarca talep edilmesine rağmen oda değişikliklerinin uzun süredir yapılmadığını söyleyen İnci, öğrenilmiştir. “Havalandırmaya çıkma, spor yapma ve diğer mahpuslarla sohbet etme hakkının engellendiği, tecrit ve izolasyon koşullarında bir yaşamın dayatıldığı, bunun da zaten zor olan hapishane yaşamını daha da zorlaştırarak, sosyal haklarının ihlal edildiği, anılan eylemlerin infaz hukukunun amaçlarıyla ve evrensel değerlerle bağdaşmadığı, bu hakların geciktirilmeden kanuna uygun şekilde tanınması gerektiği tespit edilmiştir. Mahpusların kanunlarla tanınmış haklarının pandemi süreci bahane edilerek sosyal imkanlardan ve insani haklardan mahrum bırakılmalarının infaz hukuku ilkeleri ile bağdaşmadığı tespit edilmiştir” dedi.
‘Keyfi uygulamalar sürüyor’
Mahpusların içinde bulundukları ağır şartları ve yaşadıkları sorunların çok sayıda mahpus tarafından farklı zamanlarda sıkça dile getirildiği göz önünde bulundurulduğunda, hapishane idaresinin daha yapıcı ve faydalı önlemler alarak mahpusların sosyal haklardan faydalandırılması gerektiği ve hapishane idaresinin günlük, keyfi uygulamalarının Adalet Bakanlığı ve ilgili diğer kurumlarca denetlenmesi gerektiğinin altını çizen İnci, hapishanelerde yaşanan hak ihlallerinin, işkence ve kötü muamele uygulamaların son bulması için, cezaevlerinde yaşanan tecrit, işkence ve kötü muamele, haksız sevk, usulsüz saldırı niteliğindeki arama, askeri düzen sayım, haberleşme, iletişim ve görüş disiplin cezaları, sağlığa erişim ve hak ihlalleriyle ilgili acil çözümlerin üretilmesi gerektiğine dikkat çekti.
‘Tedaviler geciktirilmeden yapılmalı’
Yaşanan hak ihlallerine ilişkin çözüm önerilerini paylaşan İnci, şöyle konuştu: “En temel insani haklar olan hijyen malzemesi, sağlığa erişim, iyi beslenme, spor ve bilgi edinme, kitap ve gerekli şahsi eşya bulundurma vb. haklarının ihlaline yol açan kötü hapishane koşullarının ivedilikle düzeltilmesi, hasta mahpusların sağlık durumlarının acil takibi ve tedavilerinin geciktirilmeden yapılması, insani/makul taleplerinin yerine getirilmesi, ailelerine yakın yerlerdeki hapishanelere sevk taleplerinin kabul edilmesi, davaları devam eden mahpusların hukuksal savunma hakkının temini için yargılama yerlerine sevk edilmesi, beyanlarda ve başvurularda belirtilen insanlık onuru ile bağdaşmayan tecrit, işkence, darp ve kötü muamele beyanları karşısında Adalet Bakanlığı ve hapishane savcıları tarafından gereken hassasiyetinin gösterilmesi, iradi veya ihmali davranışlarıyla kusur veya kastları tespit edilen kamu görevlileri hakkında ivedilikle adli ve idari soruşturmaların başlatılması, haksız tecrit altında tutulduğu, darp edildiğini kötü muamele gördüğünü belirten mahpusların beyanlarının tanık/mağdur/şikayetçi sıfatıyla alınarak can güvenlikleri sağlanmak koşuluyla sağlık raporlarının aldırılması ve hapishane kamera kayıtları da incelenmek suretiyle sorumluların tespit edilmesi ve tatmin edici bir yargılama yapılması gerekmektedir.”
